Grzyby wykorzystywane w naszej kuchni to głównie polskie grzyby leśne, uprawne pieczarki i boczniaki oraz te bardziej egzotyczne jak np. shitake. Większość z nas ceni je głównie za aromat i smak. Okazuje się, że grzyby mają nie tylko walory kulinarne, ale również odżywcze a nawet prozdrowotne. Warto je poznać szczególnie teraz – kiedy sezon grzybiarski w polskich lasach w pełni.
Grzyby do tej pory funkcjonowały w naszych kuchniach jako dodatek typowo smakowy. Badania naukowe z ostatnich 20 lat dowodzą, że grzyby mają również działanie prozdrowotne. Są one dość zasobne w białko o wysokiej przyswajalności dochodzącej do 90%. Najwięcej białka zawierają grzyby leśne – borowik szlachetny i koźlarz czerwony przewyższając tym samym uprawne pieczarki i boczniaki. Tak wysoka jakość białka w grzybach wiąże się z obecnością w nich wszystkich 9 aminokwasów egzogennych, czyli takich których nasz organizm nie umie sam wytworzyć i musi je otrzymać z pożywieniem.
Jak się okazuje grzyby zawierają też cenne składniki mineralne i witaminy. Znajdziemy w nich wapń, magnez, fosfor i potas oraz witaminy z gr B a w szczególności ryboflawiny, folacyny i niacyny. Najwięcej witamin z grypy B mają pieczarki i boczniaki. Najwięcej witamin ogółem znajdziemy za to w maślakach.
Grzyby zawierają niewiele kwasów tłuszczowych, z czego jednak większość stanowią korzystne wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Odznaczają się również bardzo dobrym stosunkiem kwasów nienasyconych do nasyconych. Z tego względu grzyby mogą być traktowane jako sprzymierzeniec diety przeciwmiażdżycowej. Grzyby są niskokaloryczne – zawierają około 30-50 kcal/100g. Mogą być bardzo dobrym składnikiem w dietach odchudzających – o ile przygotujemy je w wersji bez masła i śmietany.
W grzybach obecne są również szczególne rodzaje węglowodanów- m.in. polisacharydy o silnej aktywności biologicznej. Niektóre z nich są doskonałymi prebiotykami, czyli pożywką dla wzrostu korzystnych bakterii probiotycznych. Bogate w błonnik pokarmowy zawierają frakcje zarówno nierozpuszczalne jak i rozpuszczalne w wodzie. Wśród tych ostatnich, wyróżnić szczególnie należy związek zwany β – glukanem.
β – glukan to związek budzący szczególne zainteresowanie świata naukowego. Według badań ma on działanie przeciwnowotworowe, wspierające reakcje odpornościowe, antyoksydacyjne i regulujące gospodarkę węglowodanową. Znajdziemy go m.in. w boczniakach ostrygowatych, twardziaku jadalnym (shitake), jak i borowiku szlachetnym.
Oprócz działania zmniejszającego ryzyko wystąpienia nowotworów chronią również przed takimi chorobami jak choroby sercowo – naczyniowe czy cukrzycą typy II. Uważa się je za naturalne antybiotyki, gdyż wykazują działanie przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne.
Mimo tak wielu właściwości prozdrowotnych grzybów nie powinny spożywać:
– kobiety w ciąży i karmiące piersią
– dzieci poniżej 3 roku życia, chociaż są opinie, że nawet poniżej 12 lat.
– osoby z chorobami przewodu pokarmowego
– osoby z chorobami nerek i wątroby
– osoby starsze.